Vitamin, khoáng chất và các nguyên tố vi lượng là các chất dinh dưỡng thường được thêm vào trong tất cả các khẩu phần thức ăn bổ sung của động vật nhai lại. Độ tinh khiết và khả dụng sinh học của chúng đóng vai trò quan trọng trong hiệu quả chăn nuôi.
Đối với sự phát triển, tăng trưởng và khả năng miễn dịch của vật nuôi, thì việc bổ sung các vitamin, khoáng chất và các nguyên tố vi lượng (ở dạng premix) là rất cần thiết trong tất cả các giai đoạn của vật nuôi. Các vitamin và khoáng vi lượng được tìm thấy trong hầu hết các loại nguyên liệu với hàm lượng khác nhau. Tuy nhiên, các nhà dinh dưỡng lại thường bỏ qua vai trò đóng góp của các vi dưỡng chất từ nguồn này và dựa hoàn toàn vào nguồn bổ sung từ những hỗn hợp premix. Có một việc diễn ra khá thường xuyên đó là mức bổ sung các vi chất đã vượt quá tổng nhu cầu dưỡng chất đã được xác định. Ngày nay, điều này không còn đơn giản như vậy vì những dưỡng chất bổ sung có giá cao hơn và chúng ta có kiến thức tốt hơn không chỉ về nhu cầu dinh dưỡng vật nuôi, mà còn về phương pháp bảo vệ những vitamin nhạy cảm.
Tác dụng cộng hưởng
Các vi lượng tố được phân tách ra trong môi trường vĩ mô như canxi (Ca), photpho (P), magiê (Mg), kali, kali, natri, clorua và sulphur như sắt (Fe), đồng (Cu), kẽm (Zn), mangan (Mn), cobalt (Co), selen (Se), iốt (I) và molybdenum (Mo). Bên cạnh đó còn có các nguyên tố khác còn tồn tại trong tự nhiên như flo, niken, bo, crôm, cadmium, asen, thuỷ ngân... nhưng các nguyên tố này không thực sự cần thiết trong nhu cầu dinh dưỡng chăn nuôi, thậm chí có thể gây hại.
Hình 1 - Sự tương tác giữa các yếu tố khác nhau
Thông thường, các hiệu ứng hiệp đồng được khởi phát giữ vi lượng tố và các vitamin trong môi trường vĩ mô. Hãy nghĩ đến Vitamin D và canxi. Hơn nữa, sự hấp thu canxi tăng lên khi có sự trợ lực của magiê và phốt pho. Một ví dụ khác là Vitamin B12 và khoáng chất coban. Thiếu coban có thể gây ra thiếu hụt Vitamin B12 dẫn đến chứng biếng ăn, dạ dày hoạt động kém hiệu quả, sức đề kháng trở nên nhạy cảm với các vi khuẩn xâm nhiễm… Vitamin E và selen cũng là một nhóm. Vitamin E có thể làm tăng khả năng miễn dịch của gia súc. Ngoài ra, trong vai trò hiệp đồng với selenium, nó ảnh hưởng đến nồng độ của các axit béo không bão hòa đa sau đó được chuyển đổi thành bão hòa để có thể hấp thu vào dạ cỏ (với dạ cỏ tất cả các axit béo hấp thụ là bão hòa).
Tăng cường hệ miễn dịch
Cả hai yếu tố vĩ mô (g/kg chất khô) và các nguyên tố khô (mg/kg khô) đều có vai trò thiết yếu trong nhiều chức năng khác nhau. Chúng thúc đẩy sự phát triển của xương và đóng góp vào chức năng enzyme của màng tế bào (phosphorus). Chúng cũng điều chỉnh các điều kiện kiềm (natri, kali, clo và lưu huỳnh) và đóng vai trò quan trọng trong việc tổng hợp các protein và hóc môn khác nhau trong cơ thể. Quan trọng nhất là vai trò của các yếu tố này đối với hệ miễn dịch. Rất nhiều nguyên tố có thể được tìm thấy dưới dạng các liên kết hóa học cụ thể hoặc là một phần của các phức hợp khác và được hấp thụ theo tỷ lệ khác nhau (ví dụ Ca/Mg/P, K/(Ca + Mg)…).
Rất nhiều sự tương tác xảy ra giữa các yếu tố vi lượng. Một ví dụ của thứ hai là sự tương tác của lượng đồng (Cu), molybdenum (Mo) và lưu huỳnh (S) về mặt khô trong tổng số khẩu phần thức ăn trên đàn cừu. Tương tác này có thể xảy ra khi nồng độ molybden và lưu huỳnh được coi là bình thường trên mức trung bình trong thức ăn chăn nuôi. Sau sự phân tách các axit amin lưu huỳnh trong dạ cỏ, thiomolybdates và sunfua được tạo ra. Các hợp chất thiomolybdates tạo thành các phức không hòa tan với đồng rắn.
Những phức hợp này không được giải thể nữa, ngay cả trong điều kiện có axit của dạ cỏ. Điều này dẫn đến sự gia tăng sự bài tiết đồng trong các nhóm cừu đã cai sữa và cuối cùng biểu hiện triệu chứng thiếu máu, tiêu chảy, tốc độ tăng trưởng giảm, rối loạn màu lông và các dấu hiệu thần kinh.
Khi xuất hiện các triệu chứng lâm sàng, xảy ra trường hợp mất cân bằng dinh dưỡng gia tăng trong chế độ ăn uống. Trong khi đó, nồng độ lưu huỳnh thấp, molybden có thể có ít ảnh hưởng đến sinh khả dụng của đồng. Mặt khác, lượng đồng vượt quá gây ngộ độc và cừu có thể chết sau cơn hoại tử máu, vàng da, vàng da nhầy, biếng ăn, sưng và đổi màu gan.
Ngày nay, các nghiên cứu và phát triển nhận thức liên quan đến việc sử dụng các nguyên tố vi lượng trong nhu cầu dinh dưỡng chăn nuôi đã làm tăng tính khả dụng trong việc hấp thu hiệu quả lượng vitamin, khoáng chất bổ sung và tránh sử dụng quá liều. Các nguyên tố vi lượng hữu cơ là các nguyên tố vi lượng liên kết với peptide hoặc amino axit đã cho thấy mối liên kết này bền và có thể giữ ở các mức axit khác nhau dọc theo đường tiêu hóa và có thể hấp thụ tốt trong ruột. Ngoài các dạng vô cơ và hữu cơ của các nguyên tố vi lượng, các nghiên cứu gần đây đã tập trung vào việc sử dụng các khoáng chất có trong hydroxyl. Chúng có một nhóm hydroxyl đơn (OH-) liên kết cộng hóa trị với kim loại. Đây là những gì phân biệt chúng với phần còn lại. Điều này tránh được các tương tác không mong muốn, chẳng hạn như ôxy hóa hoặc kết nối với các thành phần kim loại khác.
Kết luận
Việc sử dụng hợp lý lượng premix khác nhau chứa vitamin, vi chất và khoáng chất là cần thiết đối với động vật nhai lại, giúp hoạt động chăn nuôi trở nên hiệu quả hơn. Các công thức premix khác nhau, tỷ lệ phối trộn premix trong thức ăn hỗn hợp cũng khác nhau. Thông thường, thức ăn thô không cân bằng với tất cả các khoáng chất và vitamin, do đó cần phải bổ sung chế độ ăn uống với premix. Người chăn nuôi cần chủ động tìm kiếm lời khuyên về dinh dưỡng từ các chuyên gia và công ty phân phối sản phẩm để đảm bảo rằng các loại premix phù hợp với điều kiện chăn nuôi cụ thể và đáp ứng được nhu cầu cho tất cả các giai đoạn sản xuất của động vật.
Đăng nhận xét